کسی که سعی می‌کند به طور عمد به بدن خودش آسیب برساند و موجب صدمه رساندن به بافت بدن خود شود، در واقع خودزنی کرده است. خودزنی در افراد مختلفی با دلایل مختلفی انجام می‌شود. برخی باور دارند با انجام خودزنی از احساس لحظه‌ای که درگیر آن هستند، راحت می‌شوند و برخی از خودزنی به عنوان تسکین دهنده دردها یاد می‌کنند.

برخی از افراد نیز انگیزه خود را از خودزنی لذت بردن عنوان کرده‌اند. یعنی وقتی به خودشان آسیب می رسانند، ایجاد زخم و خونریزی برای‌شان لذت بخش است و باعث تسکین آن‌ ها می‌گردد (این وضعیت در شخصیت های مرزی و افراد دچار پارانویا به وضوح دیده می‌شود).

گاهی افراد از دست دیگران مثل خانواده، دوستان و … عصبی و دلگیر هستند و چون توان آسیب زدن به آن‌ها را ندارند سعی می‌کنند با آسیب زدن به خودشان اعتراض‌شان را نشان دهند و خشم‎‌شان فروکش کند. 

خودزنی دختران در مدرسه

دسته‌ای از افراد که اقدام به خودزنی می‌کنند، دختران نوجوانی هستند که در مدرسه در حال تحصیل هستند. به طور کلی با قرار گرفتن دختران در سنین نوجوانی، آن‌ها وارد برهه سختی از زندگی می‌شوند که از نظر اجتماعی و خانوادگی تحت فشار می‌باشند.

از دیدگاه روانشناسی دلایل مختلفی برای اقدام دختران به خودزنی در مدرسه وجود دارد، اما معمولا دخترانی که نمی‌توانند با شرایط سخت خانوادگی و اجتماعی کنار بیایند، برای رهایی از مشکلات و تسکین لحظه‌ای دردهای‌شان اقدام به خودزنی می‌کنند.

انواع خودزنی دختران در مدرسه

خودزنی شامل هر گونه آسیبی است که فرد به خودش وارد می‌کند. در این قسمت از مقاله به انواع خودزنی دختران در مدرسه که میان دانش آموزان رواج پیدا کرده است، اشاره کرده‌ایم:

• سوزاندن : خودزنی به واسطه سوزاندن به این صورت است که فرد با یک شی داغ سعی می‌کند پوستش را بسوزاند و یا جسمی را مدام روی پوستش می‌کشد تا پوستش بر اثر اصطحکاک بسوزد.
• بریدن یا خراش انداختن روی بدن : خراش انداختن روی بدن و یا بریدن بازو، پاها و جلوی بدن با استفاده از شی تیز مثل چاقو، تیغ یا ناخن بسیار میان دختران رواج دارد.
• سوراخ کردن : سوراخ کردن معمولا با استفاده از یک شی نوک تیز مثل سوزن و یا نوک مداد و خودکار انجام می‌شود. انگیزه دانش آموزان برای این نوع از خودزنی معمولا کم کردن استرس و لذت بردن از درد ناشی از خودزنی است.
•  ضربه زدن به خود با اشیا محکم : ضربه زدن به خود با اشیا محکم مثل مشت زدن به خود و یا کوبیدن سر به دیوار انجام می‌شود. دانش آموزانی که مبتلا به اوتیسم هستند، بیشتر از دیگر افراد اقدام به این نوع از خودزنی می‌کنند.

عوامل جسمی و روانی خودزنی دختران در مدرسه

دختران نوجوان که در سنین 14 تا 16 سالگی قرار دارند و در مدرسه اقدام به خودزنی می‌کنند، معمولا تحت تاثیر عوامل مختلفی اقدام به این کار می‌کنند. از جمله عوامل خطرساز که باعث بروز این رفتار در دختران نوجوان می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• وجود بیماری اوتيسم
• عقب ماندگی ذهنی
• تجاوز و یا دیگر سوءرفتارها
• سوءاستفاده جنسی
• اختلال استرس پس از سانحه
• زندانی شدن
• عوامل فيزيکی نامناسب
• شرايط اجتماعی ناخوشايند

دختران در چه شرایطی اقدام به خودزنی می کنند؟

قرار گرفتن دختران نوجوان در برخی شرایط باعث می‌شود که آن‌ها انگیزه کافی برای اقدام به خودزنی داشته باشند. از برخی عوامل کمک كننده به خودزنی دختران در مدرسه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمبود مسائل بهداشتی
• محروميت‌های عاطفی در دوران كودکی
• مشكلات مالی و اجتماعی
• سابقه مشكلات خانوادگی
• اتفاقات استرس‌زا زندگی مثل تهديد يا طرد شدن از طرف اعضای خانواده
• مصرف الکل یا مواد مخدر

علل روانی خودزنی دخترها چیست؟

در برخی موارد نیز انجام خودزنی در دختران به دلیل اختلالات روانی می‌باشد و نشان دهنده مشکلی در روح و روان فرد است. شایع‌ترین عوامل روانی که منجر به انجام خودزنی دختران می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• اختلالات اضطرابی همچون اختلال وسواسی جبری
• افسردگی عمده
• اختلالات شخصیت همچون اختلال شخصیت مرزی
• اختلال دوقطبی
• شیزوفرنی
• اختلالات همراه شامل اختلالات خوردن
• اختلال شخصيت مرزی
• افسردگی
• اختلال شخصيت ضد اجتماعی

نشانه های هشدار دهنده خودزنی دخترها در مدرسه

وجود برخی نشانه ها در دختران گویای این مسئله است که آن‌ها زمینه انجام اقداماتی برای خودزنی را دارند. از نشانه‌های هشداردهنده برای والدین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• پایین بودن اعتماد به نفس
• عدم توانایی در کنترل احساسات
• پوشیدن شلوار و پیراهن‌های آستین‌ بلند در هوای گرم
• عملکرد ضعیف اجتماع به خصوص مدرسه
• وجود لوازمی همچون فندک یا تیغ و … در میان وسایل دختر نوجوان
• مشکلات در روابط

هدف از خودزنی دختران در مدرسه

همانطور که اشاره کردیم خود زنی دختران در مدرسه معمولا با اهداف مختلفی همچون تسکین دردها و مشکلات و یا لذت بردن از درد انجام می شود، اما آنچه که اهمیت دارد این است که فردی که اقدام به خود زنی می‌کند در حقیقت تحت تاثیر برخی احساسات آزاردهنده قرار داشته است.

گاهی دختران با اقدام به خودزنی در مدرسه قصد دارند، هویت فردی خود را برای پدر و مادرشان اثبات کنند و با این کار نافرمانی و سرکشی خود را نشان می‌دهند. در ادامه به برخی اهداف افرادی که خودزنی می‌کنند اشاره کرده‌ایم.

• کسانی که در برابر سوء رفتار جنسی و یا جسمی قرار گرفته‌اند، با انجام خودزنی درد روحی ناشی از آن را کنترل می‌کنند.
• برخی از دختران در این سن سعی دارند با خودزنی جلب توجه کنند و مرکز توجه سایرین باشند.
• عده‌ای با انجام خود زنی سعی می‌ کنند دیگر افراد و به خصوص اعضای خانواده خود را تحت تاثیر قرار دهند و به آن‌ها احساس گناه بدهند.
• برخی از دختران نوجوان نیز با انگیزه‌ای همچون تنفر داشتن از خود اقدام به خودزنی می‌کنند.
• برخی نیز خودزنی را با هدف تنبیه خود انجام می‌دهند. این دسته از افراد به دلیل رفتار بد دیگران با آن‌ها، خود را بد و نالایق می‌دانند که با خودزنی می‌خواهند اعتراض‌شان را نشان دهند و در واقع بگویند حق آن‌ها بدرفتاری نبوده است.
• انگیزه برخی از دختران از خودزنی در مدرسه نیز شکست عشقی و عاطفی می‌باشد که در نتیجه دوستی‌های بی هدف ایجاد شده است.
• گاهی خود زنی دختران در مدرسه به دلیل تاثیرپذیری از گروه همسالان‌شان انجام می‌شود.

سخن آخر

خودزنی دختران در مدرسه با دلایل و اهداف مختلفی انجام می‌شود که در مطالب بالا به آن‌ها اشاره کردیم. آنچه که اهمیت دارد این است که والدین سعی کنند با یادگیری مهارت‌های مختلف شامل مهارت‌های اعتماد به نفس، حل مسئله، مدیریت استرس و … بتوانند ارتباط موثرتری را با دختر نوجوان‌شان برقرار کنند.

والدین دارای نقش موثری در کنترل رفتارهای خطرناک و آسیب‌های ناشی از هنجارهای اجتماعی در فرزندشان دارند. برقراری ارتباط موثر با نوجوان و صحبت کردن با او از عوامل مهمی است که باعث ایجاد اعتماد به نفس در فرد شده و نقاط قوت‌اش را تقویت می‌کند و می‌تواند او را از هر گونه آسیبی دور نگه دارد.

کسانی که اقدام به خودزنی می‌کنند، از نظر روانشناسی بیمار محسوب می‌شوند که مراجعه به روانشناس برای این دسته از دختران ضروری است؛ چراکه خودزنی همانند یک بیماری حاد می‌باشد که اگر درمان نشود باعث اتفاقات بدتر خواهد شد. برای دریافت مشاوره در زمینه خودزنی دختران در مدرسه می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.