قرص لیتیوم یکی از داروهایی است که برای درمان افسردگی و بیماران دوقطبی از سوی روانپزشکان تجویز می‌شود. معمولا کسانی که در طولانی مدت از این قرص استفاده کرده‌اند، متوجه مزایای آن می‌شوند. قرص لیتیوم به صورت قرص‌های ۳۰۰ میلی گرمی با نام لیتیم کربنات، در داروخانه‌ها موجود است. نکته‌ای که پیرامون این قرص وجود دارد این است که بایستی میزان مصرف آن توسط پزشک تعیین گردد، چراکه مصرف بیش اندازه این قرص خطرناک است. در ادامه سعی کرده‌ایم به طور کامل موارد مصرف، نحوه مصرف، مسمومیت، عوارض، تداخلات دارویی این قرص را ارائه کنیم. برای دریافت مشاوره در زمینه قرص لیتیوم می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

موارد مصرف قرص لیتیوم

قرص لیتیوم با نام‌های لیتیوم سیترات، لیتیم، لیتیرام، لیتیم کربنات، لیتمون، پریادل از برندهای مختلف در داروخانه‌ها موجود می‌باشد. قرص‌لیتیوم به طور کلی یک داروی ضدافسردگی است و جزو داروهای تثبیت کننده خلق قرار دارد. اصلی‌ترین موارد مصرف قرص‌لیتیوم، بیماری افسردگی دو قطبی یا مانیک دپرسیو است. این دارو برای هر دو زمینه افسردگی و شیدایی (مانیا) موثر می‌باشد. از دیگر موارد مصرف قرص لیتیوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش تعداد و سطح حالت مانیا همچون احساسات تند و یا خوب
• احساس عدم امنیت
• تحریک پذیری
• اضطراب
• سریع حرف زدن
• رفتارهای تهاجمی و خصمانه

نحوه مصرف قرص لیتیوم

معمولا قرص لیتیوم را بایستی به صورت خوراکی و ۳ یا ۴ بار در روز مصرف کنید که این مورد کاملا وابسته به نظر پزشک شما می‌باشد.

بهتر است داروی لیتیوم همراه با وعده‌های غذایی مصرف شود، تا از معده درد جلوگیری شود. نوشیدن آب می‌تواند به بهبود روند بیماری همراه با داروی لیتیوم کمک کند، بنابراین سعی کنید روزانه ۸ تا ۱۲ لیوان آب مصرف کنید.

زمانی داروی لیتیوم بهترین عملکرد خود را دارد که در ساعات مشخص مصرف شود، بنابراین سعی کنید این دارو را با فاصله زمانی مساوی مصرف کنید.

داروی لیتیوم علاوه بر قرص به صورت شربت نیز در داروخانه‌ها موجود است، اگر از شربت این دارو استفاده می‌کنید، بایستی میزان مصرف آن را با دقت اندازه‌گیری کنید، برای این منظور کافی است از وسیله یا قاشق مخصوص استفاده نمایید. قاشق غذاخوری دقیق نیست و بهتر است از آن استفاده نکنید.

از دیگر عوامل موثر در بهبود عملکرد قرص لیتیوم، مصرف نمک می‌باشد. البته بایستی در رابطه با تغییرات مصرف نمک در رژیم غذایی‌تان با پزشک خود مشورت نمایید.

نحوه نگهداری از قرص لیتیوم

بهتر است دارو در دمای اتاق و در محیطی خشک و بدون حرارت و همینطور خارج از دسترس کودکان نگهداری شود. از نگه داشتن دارو در حمام، یخ زدن دارو و همینطور مصرف داروی تاریخ گذشته خودداری نمایید.

شربت لیتیوم

لیتیوم در شکل شربت نیز وجود دارد و افراد می‌توانند به این طریق نیز از این دارو استفاده کنند. به آن لیتیوم سیترات نیز گفته می‌شود. البته تولید این شربت هم اکنون قطع شده است و اگر در داروخانه ای این شربت موجود بود حتما به تاریخ انقضای آن توجه داشته باشید.

دوز مصرفی قرص لیتیوم

همانطور که گفته شد، این دارو بایستی به صورت روزانه ۳ یا ۴ بار مصرف شود، اما به طور کلی دوز مصرفی داروی لیتیوم با توجه به عوامل مختلفی توسط پزشک تعیین می‌شود.

• میزان لیتیوم خون
• وضعیت بیماری
• پاسخگویی بدن بیمار به درمان
• نتایج آزمایش‌های پزشکی
• سایر داروها مصرفی توسط بیمار

در اوایل مصرف قرص لیتیوم توسط بیمار، پزشک معالج برای اینکه تشخیص دهد که بیمار به چه میزان لیتیوم نیاز دارد، برای او آزمایش خون می‌نویسد. تا زمانی که بیمار قرص‌لیتیوم مصرف می‌کند، بایستی که آزمایش خون نیز بدهد، فقط ممکن است به مرور تعداد دفعات این آزمایش کمتر شود.

مدت زمان اثرگذاری لیتیوم

در نظر داشته باشید که اثرات قرص‌لیتیوم پس از گذشت ۱ تا ۳ هفته قابل مشاهده خواهد بود و نشانه‌های بهبود نمایان خواهد شد.

ساعت مصرف قرص لیتیوم

افراد در بیشتر موارد لیتیوم را یکبار در روز و یکبار در شب مصرف می‌کنند. زمان مصرف آن کاملا بستگی به افراد دارد. اما بهتر است زمان مشخصی را برای آن در نظر داشته و به طور مرتب این دارو مصرف شود.

فراموش کردن مصرف لیتیوم

اگر در یک نوبت مصرف لیتیوم را فراموش کردید؛ نیازی نیست در نوبت بعدی دو دوز از آن را مصرف کنید. تنها مصرف آن را زمان دیگری موکلول کرده و به طور خودسرانه دوز مصرفی خود را افزایش ندهید.

مکانیسم اثر لیتیوم

مکانیسم اثر قرص لیتیوم هنوز به طور دقیق مشخص نیست. اما به طور کلی تصور می‌شود که این دارو بر روی گیرنده ها اثر داشته باشد. این قرص میزان ترشح هورمون ها را تغییر داده و باعث می‌شود افراد کنترل بیشتری بر احساسات و خلق و خوی خود داشته باشند.

موارد احتیاط مصرف قرص لیتیوم

قرص لیتیوم دارای ترکیبات غیرفعالی شامل پروپیلن گریکول است که باعث حساسیت می‌شود. بهتر است قبل از مصرف این دارو اگر سابقه بیماری دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. بیماری‌های زیر از مهم‌ترین مواردی است که در زمان مصرف قرص‌لیتیوم بایستی بدان توجه داشته باشید:

• بیماری‌های قلبی
• بیماری‌های کلیوی
• مشکلات دفع ادرار
• کم کاری تیروئید
• تشنج
• بیماری پارکینسون
• سرطان خون
• مشکلات کم آبی بدن
• عفونت‌هایی با تب بالا
• مشکلات پوستی مانند پسوریازیس

مسمومیت دارویی قرص لیتیوم

چنانچه سطح خونی برابر یا بالاتر از ۵/۱ میلی اکی والان در لیتر باشد، آغاز مسمومیت با داروی لیتیوم است. مسمومیت خفیف باعث بروز علائمی همچون استفراغ، سرگیجه، نیستاگموس و مسمومیت متوسط بی اشتهایی، تاری دید، پرش‌های اندام‌ها، اختلال هوشیاری و در نهایت مسمومیت در حد شدید باعث ایجاد علائمی همچون تشنج و کما می‌گردد.

مسمومیت سروتونین

عملکرد قرص‌لیتیوم بدین صورت است که باعث افزایش سروتونین می‌گردد، افزایش سروتونین در موارد نادر باعث مسمومیت سروتونین می‌شود. نکته‌ای که بایستی بدان توجه شود، این است که مصرف داروهای دیگری که دارای سروتونین می‌باشند، می‌تواند این عملکرد را تقویت کند. در این حال اگر موارد زیر را مشاهده کردید، بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید.

• تپش قلب سریع
• توهم
• عدم تعادل
• سرگیجه شدید
• اسهال یا استفراغ یا تهوع شدید
• گرفتگی عضله
• تب بی‌دلیل
• افزایش آشفتگی و بی‌حوصلگی

عوارض قرص لیتیوم

از مهم‌ترین عوارض شایع قرص لیتیوم می‌توان به خواب‌آلودگی، سرگیجه، خستگی، تشنگی زیاد، افزایش میزان ادرار، افزایش وزن و لرزش دست اشاره کرد.

اما در موارد نادر بیمارانی بوده‌اند که از عوارض مصرف قرص‌لیتیوم دچار مشکلاتی نظیر اسهال، استفراغ، حرکت غیرمتعادل، سردرگمی، مشکلات صحبت کردن، تاری دید، لرزش شدید دست، مشکلات بینایی همچون افزایش نقطه کور دید، کاهش بینایی، تورم و درد مفاصل، درد یا تغییر رنگ انگشتان دست و پا و یخ‌زدگی پا و دست شده‌اند.

از عوارض خطرناک داروی لیتیوم می‌تواند به سرگیجه شدید، غش کردن، تپش قلب آهسته و نامنظم، مشکلات تنفس و یا تشنج اشاره کرد که بهتر است اگر این عوارض را تجربه کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.

در نظر داشته باشید که اگر پزشک شما مصرف داروی لیتیوم را تجویز کرده است، مطمئن باشید که فواید آن بیشتر از عوارضش خواهد بود.

عوارض قطع ناگهانی لیتیوم

اگر افراد قرص لیتیوم را در جهت درمان بیماری دوقطبی مصرف می‌کنند؛ قطع ناگهانی این دارو می‌تواند اثرات بسیار بدی برای آنها داشته باشد. در واقع با نیمه کاره رها کردن فرایند درمان و یا کاهش دوز در کمتر در 14 روز، احتمال بازگشت 90 درصد از علائم را دو برابر می‌کند. برخی از عوارضی که در این شرایط بروز می‌کند شامل لرزش دست، ادرار بیش از حد، ضعف عضلانی، تشنگی بیش از حد و دهان خشک می‌شود.

تداخلات دارویی قرص لیتیوم

تداخلات دارویی باعث تضعیف عملکرد داروی لیتیوم خواهد شد که برای جلوگیری از این امر بهتر است لیست تمامی قرص‌هایی که مصرف می‌کنید را با پزشک خود در میان بگذارید.

•  داروهایی که باعث خروج لیتیوم از بدن می‌شوند شامل داروهای مهارکننده ACE مانند کاپتوپریل، انالاپریل | داروهای مسدودکننده گیرنده‌های آنژیوتانسین ARB ها مانند لوزارتان و والاسارتان | مسکن‌های غیراستروئیدی NSAID ها مانند ایبوپروفن و ناپروکسن | قرص‌های آب و دیورتیک‌هایی مانند هیدروکروتیازید و فوروزماید | داروهای شرایط روانی مانند کلروپرومازین، هالوپریدول و تیوتیکسین
• قرص‌هایی که باعث افزایش سروتونین می‌شود، شامل قرص‌های اکستاسی/MDMA، قرص‌های ضدافسردگی مانند فلوکستین، پروکستین، دولوکستین، ونلافاکسین، تیپتوفان

علائم اوردوز با قرص لیتیوم

قرص لیتیوم گاها باعث اوردوز نیز می‌شود. چنانچه علائم اوزدوز قرص لیتیوم شامل اسهال، تهوع ، زنگ گوش، تاری دید، مشکلات حرکتی، خواب‌آلودگی غیرطبیعی، تشنج، لرزش و عدم هوشیاری مشاهده کردید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.

هشدارهای در مورد قرص لیتیوم

از آنجایی که داروی لیتیوم باعث خواب آلودگی و تاری دید می‌گردد، بهتر است بعد از مصرف، از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیازمند هوشیاری بالا است، خودداری نمایید.

در نظر داشته باشید که مصرف الکل و ماری جوآنا باعث افزایش عوارض قرص لیتیوم می‌شود. اگر از قرص لیتیوم مصرف کرده‌اید، بهتر است در زمانی که فعالیت شما موجب تعریق می‌شود، همانند سونا، حمام‌های داغ و ورزش احتیاط لازم را داشته باشید، چراکه کاهش مایعات در بدن باعث مسمویت ناشی از مصرف داروی لیتیوم خواهد شد.

مصرف قرص لیتیوم در زمان بارداری معمولا توصیه نمی‌شود، چراکه به جنین آسیب می‌رساند.

همینطور در زمان شیردهی نیز اگر مادر قرص لیتیوم مصرف کند، از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود، این مورد نیز توصیه نمی‌شود و بهتر است با پزشک خود مشورت لازم را داشته باشید.

آزمایش های لازم در حین مصرف لیتیوم

افرادی که در حال مصرف قرص لیتیوم هستند باید به طور متناوب آزمایش هایی را انجام داده و شرایط بالینی آنها مورد بررسی قرار گیرد. برخی از این آزمایش ها شامل آزمایش عملکرد کلیه، تیروئید و همچنین کلسیم خون می‌شود.

جایگزین های قرص لیتیوم

امروزه برای درمان بیماری دو قطبی علاوه بر لیتیوم داروهای دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. تا داروها قدرت بالایی داشته و می‌توانند به طور چشمگیری موثر واقع شوند. کاربامازپین، والپروات، لاموتریژین و گاباپنتین از این قبیل دارو هستند.

سخن پایانی

قرص لیتیم با اینکه تاثیر زیادی در درمان بیماری دوقطبی دارد، اما عوارض جانی آن نیز کم نبوده و مشکلات زیادی را برای افراد ایجاد می‌کند. به همین دلیل افراد بهتر است در کنار درمان دارویی از روش های روانشناختی نیز برای درمان این بیماری استفاده نمایند. همچنین برای مصرف این دارو حتما با متخصص مشورت کرده و خودسرانه عمل نکنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه قرص لیتیوم می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول